سد سه‌دره چین ، بزرگترین سد جهان

سد سه‌دره که به آن سد سه‌دهانه هم گفته می‌شود؛ یکی از بزرگترین و شگفت‌انگیزترین سازه‌های مهندسی در جهان است. این سد که بر روی رودخانه یانگ‌تسه ساخته‌شده؛ بزرگترین نیروگاه برق آبی دنیاست. از این سد به عنوان نماد پیشرفت فناوری و مهندسی مدرن در چین یاد می‌شود. 

سد سه‌‌دهانه نه تنها یک پروژه اقتصادی و زیست‌محیطی است؛ بلکه به یک نقطه دیدنی و جذاب برای علاقه‌مندان به مهندسی و طبیعت تبدیل شده‌است. سالیانه گردشگران و مهندسان زیادی از نقاط مختلف جهان، با اخذ ویزای چین به این مکان سفر می‌کنند تا از مناظر خیره‌کننده این منطقه بهره‌مند شوند.

تاریخچه سد سه دره یا سد سه دهانه چین

ایده ساخت سدی بزرگ بر روی رودخانه یانگ‌تسه در سال 1919 توسط سون یات‌سن که اولین رئیس‌جمهور چین بود، مطرح شد. طراحی سد سه‌دره در سال 1932 آغاز گردید، اما با اشغال استان ایچانگ توسط نیروهای ژاپنی، پروژه با چالش‌هایی مواجه شد. در سال 1944، جان سَویج که یک مهندس آمریکایی بود، طرحی را به دولت چین ارائه داد و گروهی از مهندسان چینی به آمریکا اعزام شدند اما باز هم به دلیل جنگ داخلی کشور چین پروژه متوقف شد. 

پس از جنگ داخلی چین در سال 1949، مائو زدونگ از این پروژه حمایت کرد، اما مشکلات اقتصادی روند ساخت را به تأخیر انداخت. سیل‌های سال 1954 بار دیگر توجه مائو را به پروژه جلب کرد و او به شدت از ساخت سد حمایت نمود؛ اما با این حال روند ساخت سد تا دهه 80 به‌کندی پیش رفت. در نهایت در سال 1992، ساخت سد در کنگره خلق چین تصویب شد و در اواخر سال 1994 ساخت سد آغاز گردید و بهره‌برداری کامل از آن تا سال 2012 طول کشید.

معرفی سد سه‌‌دهانه چین

سد سه‌دره در استان هوبی و بر روی رودخانه یانگ‌تسه قرار دارد. این سد در نزدیکی شهر ایچانگ و در بخش مرکزی چین ساخته شده‌است. سد سه‌‌دره یکی از بزرگترین پروژه‌های مهندسی جهان به‌شمار می‌آید و تاثیر زیادی بر روی مدیریت آب، تولید برق و ناوبری در این منطقه دارد. 

سد سه‌دره یا سه‌‌دهانه، یک سازه بتنی گرانشی با تاج صاف به طول 2335 و ارتفاع 185 متر است. در این سازه از 27.2 میلیون متر مکعب بتن استفاده‌ شده که این میزان 90 برابر بتن مصرف شده برای برج خلیفه دبی است. همچنین در ساخت آن 463 هزار تن فولاد به‌کار گرفته‌‌شده؛ یعنی 63 برابر برج ایفل. با همین ارقام می‌توان به عظمت این سد پی برد! با زیر آب بردن مناطق وسیعی از دره‌های گوتانگ، وو و شی‌لینگ به طول حدود 600 کیلومتر، این سد توانسته یک مخزن وسیع و عمیق را ایجاد کند.

فواید سد سه‌دره برای چین

این سد فواید بسیاری را برای چین به ارمغان آورد. تاثیرات آن بر عوامل زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی بسیار قابل توجه است. این پروژه توانسته‌ با ایجاد اشتغال و بهبود زیرساخت‌ها، به توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه کمک کند و به‌عنوان یک نمونه موفق از ترکیب تکنولوژی با نیازهای زیست‌محیطی و اجتماعی مطرح شود. 

ظرفیت تولید برق سد سه دره یا سد سه دهانه چین

سد سه‌دره توانسته با بکارگیری 34 ژنراتور شامل 32 ژنراتور اصلی و 2 ژنراتور فرعی، ظرفیتی معادل 22500 مگاوات داشته‌باشد. این سد نه‌تنها عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه برق‌آبی جهان را به خود اختصاص داده‌؛ بلکه در میان تمامی نیروگاه‌های تولید برق در سطح جهان نیز رتبه اول را داراست.

امکان ناوبری

برای کشتی‌های اقیانوس‌پیما این امکان ایجاد شده تا بتوانند مسیر 2250 کیلومتری از شانگهای در دریای شرق چین تا شهر داخلی چونگ‌کینگ را طی کنند. افزایش ظرفیت کشتی‌رانی در رودخانه یانگ‌تسه باعث شده‌ که مقدار بیشتری از کالاها با کشتی حمل شوند. این روش حمل و نقل نه تنها بسیار کارآمدتر است، بلکه نسبت به دیگر روش‌های جابه‌جایی کالا نیز بهینه‌تر هستند. این سد توانسته؛ حجم ناوبری یک طرفه را از 10 میلیون تن در سال به 50 میلیون تن افزایش دهد. 

کنترل سیلاب سد سه دره یا سد سه دهانه چین

هنگامی که مخزن سد سه‌‌دهانه فعال است، ظرفیت ذخیره‌سازی آب به 22.15 میلیارد متر مکعب افزایش پیدا می‌کند و اوج دبی آب هم به عددی بین 27 تا 33 هزار متر مکعب بر ثانیه می‌رسد. این سد به طور قابل‌ توجهی توانایی چین در کنترل سیلاب‌ها را بهبود بخشیده است.

کاهش مصرف زغال‌سنگ

سد سه‌دره نقش مهمی در کاهش مصرف زغال‌سنگ و آلودگی هوا دارد. این سد توانسته مصرف سالانه زغال‌سنگ چین را 31 میلیون تن کاهش داده و مانع از انتشار حجم زیادی از آلاینده‌ها شود. 

عبور و مرور کشتی‌ها در سد چگونه است؟

عبور کشتی‌ها از سد سه‌دره به دو روش قفل آب‌بند (سد سلولی) و بالابر امکان‌پذیر است. در نزدیکی این سد، دو مجموعه آب‌بند ساخته‌شده که هر یک از آن‌ها شامل 5 سلول است. سلول‌های انتقال کشتی در سد سه‌دره با ابعادی به طول 280، عرض 35 و عمق 5 متر طراحی شده‌‌است. سلول‌هایی که به کمک آن‌ها می‌توان کشتی‌هایی به وزن 10 هزار تن را 4 ساعته جابه‌جا کرد!

علاوه بر قفل آب‌بند، سد سه‌دره با تعدادی بالابر کشتی نیز تجهیز شده‌است. این بالابرها می‌توانند کشتی‌هایی با وزن 3 هزار تن را از پایین سد تا ارتفاع 113 متری بالای آن، جابه‌جا کنند. زمان جابه‌جایی کشتی‌ها از این طریق بین 30 تا 40 دقیقه طول می‌کشد که در مقایسه با 4 ساعت زمان لازم برای انتقال از طریق سلول‌های طبقاتی، بسیار سریع‌تر و کارآمدتر است.

جاذبه‌های سد سه دره یا سد سه دهانه چین

با ورود به مرکز پذیرش، بازدیدکنندگان می‌توانند با استفاده از اتوبوس‌های گردشگری این منطقه دیدنی، خود را به جاذبه‌های موجود برسانند. هر یک از این جاذبه‌ها منظره چشم‌نوازی را از سد دارند. علاوه بر سایر گردشگران، بسیاری از مهندسانی که با تور نمایشگاهی چین به این کشور سفر می‌کنند، از این پروژه باشکوه بازدید می‌کنند. بلیط بازدید از این مجموعه 105 یوآن به ازای هر نفر است. 

تپه تانگزیلینگ (Tangziling Ridge)

پس از ورود به منطقه دیدنی، اولین جاذبه‌ای که با آن روبرو می‌شوید، تپه تانگزیلینگ است که قدیمی‌ترین جاذبه توسعه‌یافته این منطقه محسوب می‌شود. این جاذبه که از سال 1997 به روی عموم باز شده با داشتن ارتفاع 262 متری، بهترین مکان برای تماشای سد سه‌‌دره است. این تپه دارای سه قسمت است که از طریق آسانسور به هم وصل شده‌اند. از جمله جاذبه‌های اصلی در تانگزیلینگ می‌توان به سالن نمایشگاه، سنگ‌نوشته سه‌دره و سکوی مشاهده اشاره کرد.

پارک یادبود (Commemorating Park)

از میان این سه جاذبه، تنها پارک یادبود در ساحل جنوبی رودخانه یانگ‌تسه قرار دارد. این پارک در منطقه پایین دست رودخانه واقع شده‌ و گردشگران در این نقطه می‌توانند از منظره سد لذت ببرند. در پارک یادبود، یک سالن نمایشگاهی وجود دارد که اطلاعات دقیقی درباره پروژه سد سه‌دره ارائه می‌دهد. همچنین، گردشگران می‌توانند تپه مصنوعی و نمایشگاه‌ ماشین‌آلات بزرگ ساختمانی را هم مشاهده کنند. به دلیل قرار گرفتن در موقعیت مناسب، این پارک مکانی برای عکاسی پانوراما از سد سه‌دره نیز محسوب می‌شود.

سکوی 185

سکوی 185 در سمت چپ و در کنار تاج سد قرار دارد. این سکو درست مانند تاج سد، در ارتفاع 185 متری قرار گرفته و به همین علت سکوی ۱۸۵ نامیده می‌شود. در این سکو بازدیدکنندگان می‌توانند بالادست رودخانه یانگ‌تسه، ورودی آب‌بندهای کشتی‌ها و سازه‌های اصلی سد را مشاهده کنند.

حمل‌و‌نقل

اگر از شهر ییچانگ با ماشین حرکت کنید، حدود 1 ساعت و 15 دقیقه طول می‌کشد تا این مسافت تقریبا 45 کیلومتری را طی کنید.

پس از رسیدن به مرکز توریستی، می‌توانید از اتوبوس‌های گردشگری برای بازدید از کل منطقه استفاده کنید. این اتوبوس‌ها دو مسیر دارند: مسیر A و B که برای بهره‌مندی از خدمات آن‌ها لازم است به‌ترتیب مبلغ 35 و 18 یوآن را به ازای هر مسافر پرداخت کنید. اتوبوس‌های مسیر گردشگری بین تپه تانگزیلینگ، سکوی ۱۸۵ و پارک یادبود هر 20 دقیقه یک بار حرکت می‌کنند. لازم به ذکر است که مسیر B شامل پارک یادبود نمی‌شود. 

یکی از رایج‌ترین سوالات گردشگران، میزان بودجه‌ای است که باید به سفر اختصاص دهند. شما می‌توانید از طریق تماس با کارشناسان قصران‌گشت، از صفر تا صد هزینه سفر به چین مطلع شوید.

رکوردهای جهانی سد سه دره یا سد سه دهانه چین

• بزرگ‌ترین نیروگاه در سطح جهان
• پیچیده‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه نگهداری آب در دنیا
• بزرگ‌ترین مهندسی یکپارچه از نظر مقیاس در طول تاریخ
• بیشترین حجم به‌ کارگیری سازه‌های فلزی در جهان
• پروژه حفاظت از منابع آبی با تأثیر در کنترل سیلاب‌ها
• دریچه‌هایی با بالاترین ظرفیت تخلیه 

سخن آخر

سد سه‌دهانه به‌عنوان یکی از بزرگترین سازه‌های کشور چین، جاذبه‌های مهندسی و طبیعی فوق‌العاده‌ای دارد. این سد نه‌تنها برای مهندسان و علاقه‌مندان به این حوزه، بلکه برای بیشتر گردشگران از جذابیت بالایی برخوردار است. به همین علت است که سد ‌سه‌دره همیشه به‌عنوان یکی از مقاصد جذاب تور چین شناخته می‌شود. اگر شما هم تمایل دارید تا از روی تپه تانگزیلینگ اوج هنر مهندسی را تماشا کنید، بازدید از سد سه‌دهانه را از دست ندهید!

سوالات متداول

سد سه‌‌دهانه یا سد سه‌دره کجاست؟

این سد که به‌عنوان بزرگترین سد جهان شناخته می‌شود؛ در استان هوبی کشور چین و روی رودخانه یانگ‌تسه احداث شده‌است.

ساخت این سد چه فوایدی را به همراه دارد؟

از مهم‌ترین فواید این سد می‌توان به افزایش ظرفیت تولید برق، ایجاد امکان ناوبری، کنترل سیلاب و کاهش مصرف زغال سنگ اشاره کرد. 

سد سه‌دره چه جاذبه‌هایی دارد؟

چشم‌انداز تماشایی سد از روی تپه تانگزیلینگ، آب‌بند و بالابرهای عظیم جابه‌جایی کشتی‌ها؛ سکوی شماره 185 و پارک یادبود از جاذبه‌های این سد به‌شمار می‌روند.