واکسن کرونا کی ساخته میشود؟ کار دنیا تعطیل شده است. اماکنی که زمانی پر از شور و زندگی بودند حالا به خاطر محدودیتهایی که به زندگی روزمره اعمال شده به شهر ارواح تبدیل شدهاند؛ محدودیتهایی مثل منع آمدوشد، بسته شدن مدرسهها و ممنوعیت سفر و تجمع پرشمار.
چنین واکنشی به یک بیماری در تاریخ سابقه نداشته، اما این وضع کی به پایان میرسد و ما کی میتوانیم به زندگی عادی برگردیم؟ ویروس کرونا در بیش از ۸۰ کشور پخش شده است و روزانه هزاران مورد جدید ابتلا به این ویروس از سراسر دنیا گزارش میشود. در حال حاضر هیچ واکسنی که بتواند از مردم در برابر این بیماری محافظت کند وجود ندارد. اما چقدر با ساخت چنین واکسنی فاصله داریم؟
برای خروج از این آشفتهبازار سه راه بیشتر وجود ندارد:
- واکسیناسیون
- ابتلای مردم به تعداد کافی و ایجاد مصونیت گسترده
- ایجاد تغیرات دائمی در رفتار و جامع
هر سه راه به کاهش توانایی شیوع این ویروس ختم میشود.
واکسن ویروس کرونا کی ساخته خواهد شد؟
پژوهشگران واکسنهایی ساختهاند که قرار است به زودی روی حیوانات آزمایش شوند. اگر این آزمایشها با موفقیت همراه باشد، در ادامه سال میتوان آزمایشها روی انسان را نیز آغاز کرد. اما حتی اگر دانشمندان بتوانند تا پایان سال چنین واکسنی بسازند، تولید انبوه آن چیزی نیست که به راحتی انجام شود.
راستش در بهترین حالت باید تا اواسط سال آینده صبر کرد. در نظر بگیرید که همه این اتفاقات دارد در یک بازه زمانی بیسابقه و با استفاده از روشهای نوین رخ میدهد، برای همین ممکن است کار به مشکل بخورد.
فراموش نکنید که در حال حاضر چهار ویروس کرونا میتوانند به انسان سرایت کنند. یکی از آنها باعث سرماخوردگی عادی میشود و ما برای هیچکدام واکسن نداریم.
واکسن میتواند از همه سنین محافظت کند؟
متاسفانه احتمال موفقیت چنین واکسنی در افراد مسنتر کمتر خواهد بود. این ربطی به خود واکسن ندارد، اما دستگاه ایمنی وقتی پیر میشود دیگر واکنش مناسبی به واکسیناسیون نشان نمیدهد، اتفاقی که هر ساله در ارتباط با واکسن آنفلوآنزا رخ میدهد. همه داروها، حتی قرص سرماخوردگی، عوارض جانبی دارند. اما بدون انجام آزمایشهای بالینی نمیتوان درباره عوارض جانبی احتمالی یک واکسن نظر داد.
چه درمانهایی وجود دارد؟
واکسن مانع ایجاد عفونت میشود و در حال حاضر بهترین روش رسیدن به این هدف رعایت مسائل بهداشتی است. اما ابتلا به این ویروس برای بیشتر مردم خیلی خفیف خواهد بود. تاثیر بعضی از داروهای ضدویروس را دارند در آزمایشهای بالینی میسنجند، اما نمیتوان با اطمینان گفت که موثر خواهند بود یا نه.
روند تولید واکسن چگونه است؟
واکسنها بدون ایجاد خطر ویروسها و میکروبها را به دستگاه ایمنی بدن نشان میدهند. ارکان تدافعی بدن نیز عامل مهاجم را میشناسند و راه مبارزه با آن را یاد میگیرند.
روند کشف واکسن برای این ویروس با سرعتی بیسابقه پیش میرود، اما هیچ تضمینی برای موفقیت آن وجود ندارد و ایمنسازی باید در ابعاد جهانی صورت بگیرد. تخمین زده میشود که حتی اگر همه چیز به خوبی پیش برود، هنوز ۱۲ تا ۱۸ ماه با نخستین واکسن فاصله داریم.
پروفسور وولهاس به بیبیسی گفت: بهتر است منتظر نشستن برای واکسن را استراتژی حساب نکنیم. این کار استراتژی نیست.
تحمل محدودیتهای بیسابقه اجتماعی در زمان صلح برای چنین زمان درازی کار سختی است.در ادامه اگر بدن واقعا با این عوامل روبهرو شود دیگر میداند که چطور با این عفونتها مبارزه کند. شیوه عمده واکسیناسیون در چند دهه گذشته استفاده از ویروس اصلی بوده است؛ لذا برای ساخت واکسن سرخک، اوریون و سرخجه از نمونه تضعیفشده ویروسهای این بیماریها استفاده میشود که قادر به ایجاد بیماری نیستند. واکسن رایج آنفلوآنزای فصلی نیز سویههای اصلی، اما ناتوان ویروس آنفلوآنزای رایج را در خود دارد.
کاری که بعضی از متخصصان ساخت واکسن میکنند این است که بخشهای کوچکی از کد ژنتیکی ویروس کرونا را برمیدارند و در ویروسهای کاملا بیآزار دیگری میگذارند. حالا شما میتوانید شخصی را با این ویروس بیآزار “آلوده” کنید و در تئوری تا حدودی نیز او را در برابر ویروس کرونا مقاوم کنید.
بعضیها هم دارند کار دیگری میکنند و تکههایی از کد ژنتیکی ویروس را مستقیما به بدن تزریق میکنند. ورود این تکه به بدن به ساخت پروتئینهای ویروسی منجر میشود و دستگاه ایمنی بدن میتواند مبارزه با آنها را یاد بگیرد.
مصونیت طبیعی – حداقل دو سال دیگر
استراتژی کوتاهمدت بریتانیا این است که تا حد امکان موارد ابتلا را کاهش دهد و مانع سرریز شدن ظرفیت بیمارستانها شود، اگر ظرفیت بخشهای مراقبت ویژه تکمیل شود، مرگ نیز افزایش پیدا میکند.
وقتی روند ابتلا کاهش پیدا کرد، دولت ممکن است بعضی از محدودیتها را لغو کند، البته تا وقتی که ابتلا دوباره افزایش پیدا کند و چارهای جز اعمال محدودیت مجدد وجود نداشته باشد. زمان این اتفاق مشخص نیست. دکتر پاتریک والانس، مشاور علمی ارشد دولت بریتانیا میگوید تعیین زمان قطعی برای این روند ممکن نیست.
چنین کاری ممکن است ناخواسته به ایمنی گلهای منجر شود، چرا که مرتب بر تعداد افراد مبتلا افزوده خواهد شد. اما به گفته پروفسور نیل فرگوسن، استاد امپریال کالج لندن، چنین روندی ممکن است سالها طول بکشد: ما داریم از مهار سرایت در ابعادی صحبت میکنیم که فقط اگر بخت با ما یاری کند، تعداد محدودی به این بیماری مبتلا خواهند شد. اگر این کار را دو سال ادامه دهیم، شاید نهایتا درصد کافی از جمعیت به این بیماری مبتلا شوند و میزانی از مصونیت در اجتماع شکل بگیرد. .
اما پرسشی که وجود دارد این است که آیا این مصونیت ادامه پیدا خواهد کرد؟ ویروسهای کرونای دیگری که عوارضی، چون سرماخوردگی عادی دارند، واکنش ضعیفی در سیستم ایمنی بدن ایجاد میکنند و مردم شاید بارها در زندگی به آنها مبتلا شوند.
آلترناتیو – نبود پایانی مشخص
پروفسور وودهاس میگوید: گزینه سوم ایجاد تغییرات رفتاری دائمی است تا بتوانیم روند انتقال را کند کنیم. در چنین شرایطی بعضی از تمهیدات فعلی شاید باقی بمانند یا تمهیداتی برای آزمایش گسترده افراد و قرنطینه بیماران اندیشیده شود. اما به گفته پروفسور وودهاس، ما بار اول نیز سعی کردیم موارد ابتلا را زود کشف کنیم و تماسهای آنها را ردگیری کنیم. اما جواب نداد. ساخت داروهایی که با موفقیت بیماری کرونای ۲۰۱۹ را درمان کنند میتواند به استراتژیهای دیگر کمک کند.
تجویز سریع این داروها در پی بروز علائم میتواند مانع انتقال ویروس به دیگران شود. راه دیگر درمان بیماران در بخشهای عمومی بیمارستانها است تا فشار از روی بخشهای مراقبت ویژه برداشته شود. این کار به کشورها کمک میکند ظرفیت درمانی خود را افزایش دهند و اعمال محدودیتهای مجدد را به تعویق بیاندازند. از پروفسور کریس ویتی، مشاور پزشکی ارشد دولت بریتانیا، درباره استراتژی برونرفت پرسیدم. پاسخ داد:
مشخص است که در درازمدت واکسن یکی از راههای برونرفت از این وضع است و امید همه ما این است که در کوتاهترین زمان ممکن چیزی پیدا شود. علم در نهایت پاسخی پیدا خواهد کرد.